اندیشکده فرهنگ و تربیت

همه ما تربیت‌یافته والدین و معلمانی هستیم که با دانش و مهارت و دلسوزی، برای شکل‌گیری شخصیتمان تلاش کرده‌اند. کسانی که از اولین لحظه تولد، دستمان بگرفتند و ما را پابه‌پا تا این جا رساندند. بی‌شک، تربیت یکی از مهمترین کارهای بشر است و کسانی که به این حوزه قدم می‌گذارند؛ ارزشمندترین افرادند. بهشت زیر پای زنانی قرار می‌گیرد که نقش مادری دارند و بهترین بندگان خدا در همین جایگاه قرار می‌گیرند. از این رو می‌توان گفت «نقش معلم در جامعه، نقش انبیاست و انبیا هم معلم بشر هستند.» (صحیفه امام؛ ج۹؛ ص۲۹۱) خداوند انسان را آفرید و برای راهنمایی و راهبری او در جهت رسیدن به تمدن الهی و توحیدی، پیامبران را فرو فرستاد. پس از آنان نیز هر کس بخواهد نقش جانشینی انبیا را به عهده بگیرد باید آن راه را بشناسد و در همان جهت گام بردارد. بدین ترتیب می‌توان گفت «برای ایجاد یک تمدّن اسلامی – مانند هر تمدّن دیگر – دو عنصر اساسی لازم است: یکی تولید فکر، یکی پرورش انسان.» (بیانات مقام معظم رهبری؛ ۱۴/۰۷/۱۳۷۹) به تعبیر دیگر برای پیمودن راه پیامبران در جهت دستیابی به تمدن توحیدی، باید انسانِ متناسب با آن را تربیت کنیم و برای این کار باید دانش تربیتی مبتنی بر اندیشه اسلام ناب را بیاموزیم و تولید کنیم.

اندیشکده فرهنگ و تربیت در سال ۱۳۹۶ در قالب هسته علمی در دانشکده فرهنگ و ارتباطات کار خود را آغاز کرد و پس از ۴ سال فعالیت در تابستان سال ۱۴۰۱ به عنوان اندیشکده به ادامه فعالیت خود در سطوح گسترده تری پرداخت. 

باید دانست اندیشه و روش تربیتی انبیا، تنها گفتگوی دوجانبه و تعامل فردی نبود. «انبیا می‌گویند برای ساختن انسان باید محیط متناسب، محیط سالم، محیطی که بتواند او را در خود بپروراند، تربیت کرد و بس. انبیا می‌گویند دانه دانه نمی‌شود قالب گرفت، کارخانه باید درست کرد… باید جامعه الهی، جامعه توحیدی، محیط متناسب درست کرد، تا انسان در این محیط متناسب، نه یکی‌اش، نه ده‌تایش، نه هزارتایش بلکه گروه گروهش ساخته بشوند.» (طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن؛ ص۳۰۵ و ۳۰۶) در این نگاه، تربیت صحیح، از راه ایجاد محیط سالم و پاک محقق می‌شود و این یعنی فرهنگ‌سازی. فرهنگ همان چیزی است که همه ما را فراگرفته و تأثیر مستمر و مستقیمی بر شخصیت و عملکرد ما دارد. «فرهنگ، به معنای هوایی است که ما تنفّس میکنیم» (۰۱/۰۱/۱۳۹۳) «انسان وقتی که این هوا را استنشاق کرد، با هوایی که استنشاق کرده و با آن جانی که گرفته، می تواند دو قدم بردارد و جلو برود؛ بقیه ی کارها همه برخاسته ی از آن چیزی است که شما استنشاق کرده اید.» (۰۴/۰۶/۱۳۸۶) خلاصه این‌که حقیقت تربیت آمیخته و گره‌خورده با فرهنگ و برخاسته از آن است.

در این راستا اندیشکده فرهنگ و تربیت در دانشگاه امام صادق(ع) ، به مسئله تعلیم و تربیت نه از منظر روانشناسی و فردگرایانه بلکه از منظر اجتماعی و جامعه محور نگاه می کند.

راهبرد اصلی اندیشکده فرهنگ و تربیت حمایت ، ترویج و گفتمان سازی اندیشه های تربیتی اصیل می باشد و حیطه فعالیت خود را در سطوح مختلفی همچون عموم افراد درگیر با مسئله تربیت مانند والدین و معلمین ، فعالان و پژوهشگران تعلیم و تربیت و نهاد های حاکمیتی تعریف کرده است.