جلسه پنجم “دوره آَشنایی با نظام مسائل فلسفه سیاسی”
عنوان رویداد: دوره آَشنایی با نظام مسائل فلسفه سیاسی
زیرعنوان: هندسه معرفتي سعادت در سیاست اسلامی
سخنران: دکتر سید محمدرضا احمدی طباطبائی
زمان برگزاری: 21 شهریور 1402
مکان برگزاری: اسکای روم معاونت پژوهشی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی
مقدمه:
یکى از مفاهیم مهم در اخلاق و فلسفه اخلاق، مفهوم سعادت است. واژه سعادت که در زبان انگلیسى با و در لاتین با eudaimonia به آن اشاره مىشود از دیرباز نقشى اساسى در اخلاق و فلسفه اخلاق داشتهاست. مکاتب مختلف یونان باستان هریک بگونهاى خاص این مفهوم را در نظام اخلاقى خود جاى داده و کارکردى ویژه براى آن در نظرگرفتهاند. در نظام اخلاقى اسلام نیز مفهومسعادت مفهومى کلیدى و محورى است که هرچند تشابهات بسیارى با دیگر مفاهیم این واژه در نظریههاى اخلاقى گذشته دارد ولى تفاوت بزرگ نیز دارد که سبب شده تا فلسفه اخلاق اسلامى از این حیث نیز ویژگى خاص و ممتاز داشته باشد.
محتوای رویداد:
دکتر طباطبایی در ابتدای مطالب اندیشه سیاسی را به دو بخش تقسیم کردند ؛اندیشه‌های گذرا و دیگری اندیشه‌های پایدار. اندیشه‌های پایدار به بخشی از اندیشه قدما و متفکران گذشته گفته می‌شود که همچنان مورد بحث قرار می‌گیرند. مسائلی همچون انواع حکومت‌ها، انواع حکمرانان، چرایی حکومت در این دسته قرار دارند. همچنین مسائلی همچون سعادت، نسبت اخلاق و سیاست، حقوق شهروندی و مسائل مربوط به عدالت نیز در این حوزه مورد بررسی قرار می‌گیرند. ایشان اشاره کردند به طور کلی اندیشه‌های سیاسی و به طور دقیق فلسفه سیاسی در هر جایی چند هدف را پیگیری کرده‌اند: یکی از اهداف فلسفه سیاسی تبیین و توضیح مفاهیم می‌باشد به طور مثال می‌توان به چرایی نیاز به حکومت، انواع حکومت، انواع حکمرانی، حقوق شهروندی اشاره کرد و دیگری تبیین واقعیت‌های موجود در عرصه اجتماع است که اندیشه‌های گذرا نامیده می‌شود. اندیشه‌های گذرا معمولا به طور موقت و در یک مقطع حائز اهمیت هستند ولی در دوره‌های بعد به خاطر بلاموضوع بودند مورد توجه نبوده‌اند .
ایشان در ادامه مباحث خود به مسئله سعادت و نیک فرجامی پرداختند که ذکر کردند که این موضوع یکی از موضوعاتی بوده است که از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و محل سوال آنان بوده است. متفکران اسلامی نظر مهمتر و فراتری به این مقوله داشته‌اند. اندیشه سعدت در اسلام برگرفته از اندیشه و تفکری دینی است به همین دلیل با آرا و اندیشه های متفکرانی که معتقد به دین خاص نبوده‌اند تفاوت چشمگیری دارد و چه بسا طبق این تقسیم‌بندی سعادت را بتوان سعادت ادنی و سعادت عقبی نیز تقسیم کرد. در ادامه مطالب خود سعادت را از منظر متفکران مختلف بررسی کردند و به تفصیل هر کدام را توضیح دادند.
جمع‌بندی:
به طور کلی در تقسیم‌بندی سعادت به سعادت ادنی و سعادت قصوی نباید سعادت دنیا را کنار گذاشت و فقط به آخرت توجه شود. حکمران باید به تحقق حقوق شهروندان در این دنیا نیز بپردازد. پس انسان باید به گونه‌ای عمل کند که هم در این دنیا با رفاه زندگی کند و هم برای سعادت قصوی کوشش کند.
دیدگاهتان را بنویسید