جلسه دوم “دوره آَشنایی با نظام مسائل فلسفه سیاسی”

عنوان رویداد: دوره آَشنایی با نظام مسائل فلسفه سیاسی

زیرعنوان: تحلیل مفهومی خوشبختی و روایت های متعارض

سخنران: دکتر امید شفیعی

زمان برگزاری: 18 شهریور 1402

مکان برگزاری: اسکای روم معاونت پژوهشی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی

مقدمه:

مقوله «خوشبختی»، از مسائل بنیادین و پرسش های دیرینه بشری به شمار می آید که با ابعاد مختلفی از زندگی بشر پیوند دارد و لذا از زوایای گوناگونی مورد بررسی قرار گرفته است.

محتوای رویداد:

در زبان فارسی هر روز از واژه‌های خوشبختی، سعادت، خوش‌اقبالی و واژه‌هایی از این دست استفاده می‌شود. یک ارزشی است که هر روز انسان با آن سر و کار دارد. واژه ای که بحث بر روی آن است واژه خوشبختی است که از واژه‌هایی است که نمی‌توان به راحتی آن را تعریف کرد. ایشان ذکر می‌کنند که سعادت و خوشبختی مبحثی است که هم در سیاست و هم در اخلاق مورد توجه می‌باشد. غایت این دو علم یکی تلقی می‌شود ولی گستره متفاوتی دارند. اخلاق در بعد فردی و سیاست در بعد اجتماعی به دنبال این مهم هستند.

دکتر شفیعی در ادامه مباحث خود به چند برداشت مفهومی از این واژه می‌پردازند. ایشان معتقدند که بحث خوشبختی از بحث‌های پرچالش است که نیاز به بررسی تمام ابعاد همچون روانشناسی، جامعه‌شناسی، سیاست و الهیات دارد. اساسا در فسلفه سیاست بر سر خوشبختی گاهی نزاع وجود دارد ولی بسیاری از اختلافات بر سر مفهوم خوشبختی است و چه بسا در نهایت خوشبختی که مراد است یکسان باشد ولی در مفهوم نظری آن تفاوت وجود دارد. دکتر شفیعی تعاریف خوشبختی را به دو گروه تقسیم می‌کنند: یک برداشت روانشناسانه و دیگری برداشتی ارزشی. برداشت روانشاسانه این‌گونه است که خوشبختی یک حالت روحی است و چنان وضعیت روحی را داشتند یعنی خوشبختی((happiness. در خوانش دوم این گونه تعریف می‌شود زندگی که شخص دارد خوب است و مفهوم خوب بودن بر زندگی شخص حاکم است. در خوانش دوم منظور این است که آیا شرایط زندگی برای شخص ارزش دارد یا نه (well being). ایشان در ادامه بحث به شرح و نقد نظریات در این باب پرداختند

جمع‌بندی:

بیشتر انگاره‌های مهم در باب خوشبختی، و دشواری‌های برخاسته از آنها، پیش از این، در تفکرات یونانیان باستان نیز وجود داشته است. بیشتر سؤالات فلسفی درباره خوشبختی که متعاقباً مورد وارسی قرار می‌گرفت ـ اگرچه قطعاً نه تمام آنها ـ برای پرورش و پالایش و تلاش برای کاربست، به یکی از آن انگاره‌ها مربوط می‌شد؛ و همچنین به اینکه چگونه خود مفهومِ سرسختانه غامض آن معنا شود. این امر بدین معنی است که تاریخ خوشبختی، خصوصاً هنگامی که مختصر باشد، می‌بایست تا حدود زیادی، تاریخ باستان خوشبختی باشد (اگرچه نه فقط تاریخ خوشبختی باستان).